#12 - Niemiecki dla Opiekunek - liczebniki porządkowe | A1/A2

Liczebniki porządkowe odpowiadają na pytania:
der Wievielte? – który?
die Wievielte? – która?
das Wievielte? – które?

Liczebników porządkowych używamy do:
podawania i określania dat, np.
Der Wievielte ist heute? / Welches Datum ist heute? (mianownik, Nominativ) - Który jest dzisiaj?/Jaka data jest dzisiaj?
Heute ist der 13.09.2018. - Heute ist der dreizehnte September zweitausendachtzehn.

Den Wievielten haben wir heute? / Welches Datum haben wir heute? (biernik, Akkusativ) - Którego mamy dzisiaj? / Jaką datę mamy dzisiaj?
Heute haben wir den 13.09.2018.Heute haben wir den dreizehnten September zweitausendachtzehn.

- do określania stulecia, np.
Wir leben im 21. Jahrhundert. Wir leben im einundzwanzigsten Jahrhundert.

- w innych przypadkach, np.: do określania kolejności pojawiania się osób lub rzeczy.
Du bist die erste Person, die mich hier besucht hat. – Jesteś pierwszą osobą, które mnie tu odwiedziła.

-  Do oznaczenia dni miesiąca
Heute ist der sechste Januar. – Dzisiaj jest szósty stycznia.
Lub: Heute ist der sechste erste.
Morgen ist der siebte Januar. = Morgen ist der siebte erste. – Jutro jest siódmy stycznia.

Zasady tworzenia liczebników porządkowych w języku niemieckim.
Liczebniki od 1 do 19 otrzymują końcówkę -te(w mianowniku), np.:
5. der, die, das fünfte
10. der, die, das zehnte
16. der, die, das sechzehnte

Wyjątki: eins – erste, drei- dritte, acht- achte
Liczebniki od 20 do 100 otrzymują końcówkę -ste(w mianowniku), np.:
40. der, die, das vierzigste
68. der, die, das achtundsechszigste
89. der, die, das neunundachtzigste

Uwagi:
Wyrażając liczebniki porządkowe w tekście w formie liczb, stawiamy po nich kropkę, np. der 13. September, am 3. Juni, die 2. Klasse.

Liczebniki porządkowe odmieniają się przez przypadki (tak jak przymiotniki).
Dlatego: Jeśli podajemy datę w bierniku - do liczebników porządkowych dochodzi jeszcze końcówka –n zawsze, gdy rzeczownik, który stoi po liczebniku, jest rodzaju męskiego. Np. dni miesiąca i nazwy miesięcy są zawsze rodzaju męskiego. Taką końcówkę dodajemy również w innych przypadkach.

Dla ułatwienia można to podsumować następująco: końcówki -ten i -sten należy dodać ZAWSZE m.in. po am, im, in der, an der, den, vom, bis zum oraz gdy odpowiadamy na pytanie wann? – kiedy?.

Dziesięciolecia nazywamy, łącząc rodzajnik określony, liczebnik główny oraz końcówkę –er. Utworzona forma nie podlega deklinacji, ale towarzyszący jej rodzajnik odmienia się. Jeżeli jednak forma liczebnika występuje jako rzeczownik to ulega deklinacji,
np. der neunziger Jahre/ Neunziger – lata dziewięćdziesiąte;
in den neunziger Jahren/ in den Neunzigern – w latach dziewięćdziesiątych

Przed liczebnikami porządkowymi można postawić:
- rodzajnik określony: der Erste, die Vierte, das Zehnte
zaimek dzierżawczy: mein erstes Auto, seine zweite Katze, ihr dritter Sohn,
- zaimek wskazujący: diese vierte Zeitung, dieses erste Buch

Lista liczebników porządkowych od 1 do 20.
1. der, die, das erste (wyjątek)
2. der zweite
3. der dritte (wyjątek)
4. der vierte
5. der fünfte
6. der sechste

7. der siebte
8. der achte
9. der neunte
10. der zehnte
11. der elfte
12. der zwölfte
13. der dreizehnte
14. der vierzehnte
15. der fünfzehnte
16. der sechzehnte
17. der siebzehnte
18. der achtzehnte
19. der neunzehnte
20. zwanzigste